Sterft de muziekkritiek langzaam maar zeker uit?
Bart's Flavor of the Month #50
Jouw maandelijkse overload van muzikale tips en ontdekkingen, overpeinzingen, playlists, linkjes, nieuwe favoriete muziek en mijn muzikale maand april. Deze nieuwsbrief valt elke 1e van de maand in je mailbox als je je abonneert via onderstaande knop.
Begin april las ik deze post van de Vlaamse Humo-popjournalist Jasper van Loy (volg hem vooral ook zijn Substack). De portee van het verhaal: het komt steeds vaker voor dat popjournalisten geen (gratis) toegang krijgen bij concerten waarvoor zij verslag voor hun medium willen doen, zoals gebruikelijk is. Jasper verwijst ook naar deze uitstekende column van Robert van Gijssel (de Volkskrant) die hetzelfde constateert en naar redenen zoekt. Een belangwekkende regel in dit stuk: “de popjournalistiek maakt deel uit van de popculturele infrastructuur.” Deze ontwikkeling zette mij weer aan het denken. Past dit in mijn beeld van de teloorgang van de muziekjournalistiek van de laatste jaren? Vorig jaar had ik in mijn notities al een artikel gezet over het mogelijke einde van de altijd hoogdravende, maar ook invloedrijke muzieksite Pitchfork. Het onderwerp hield me al langer bezig en in deze 50e jubilaris-editie van deze Flavor of the Month kan ik er iets mee.
Even een persoonlijke noot: sinds ik me voor muziek interesseer, spelen recensies en andere popjournalistieke uitingen een rol in mijn leven. Van de ontdekking van de muziekblad OOR in de lokale bibliotheek tot het nog altijd doorspitten van nieuwe online recensies op vrijdagochtend. Zoals jullie wellicht weten heb ik zelf ook jarenlang op bescheiden niveau wekelijks over muziek kunnen schrijven. Die kans opende een fantastische wereld: het ontdekken van nieuwe muziek en je publiek daarover informeren heeft echt mijn leven veranderd. De voordelen van gratis albums in de brievenbus en het privilege van gastenlijst voor festivals en concerten speelden daarbij ook zeker een rol. Vol bewondering las ik de professionals in de OOR en natuurlijk de Engelstalige muziekbladen die veel beter dan ik konden verwoorden wat zij van een nieuw album, een artiest of een live concert vonden. Inmiddels zijn de meeste van die bladen (lees: NME, Q, Select, Sounds, Melody Maker) allang uit de schappen verdwenen en de andere muziekmagazines zijn naar de marges van het internet verdwenen. De OOR staat nog fier overeind (en enkele Engelstalige tijdschriften), maar het lijkt me geen vetpot. In Nederland moet je het vooral hebben van sommige dagbladen en het met publiek geld betaalde 3voor12. Gelukkig maar, maar om te zeggen dat er veel toekomst in de popjournalistiek zit? Nou nee.
Het is overigens niet dat recenseren is uitgestorven. Integendeel. Alles krijgt online een review. Trustpilot stelt dat zo consumenten geholpen worden: “Help miljoenen consumenten de juiste keuzes te maken. Deel je ervaring op Trustpilot, waar echte reviews het verschil maken.” Dat is precies wat ik - en de vele anderen die ooit muziek recenseerden - in gedachten had toen ik een recensie van een album of concert tikte. Je helpt de lezer bij de keuze of je tijd (en geld) in een artiest gaat steken. Een goede recensie helpt echt, zeker als deze ook nog eens lezenswaardig is. Als je vanuit je ervaring en expertise een goed stuk schrijft, dan is dat veel meer waard dan het algoritme dat jou op een streaming platform een suggestie doet. Of zoals Jasper het schrijft: “Omdat recenseren veel meer is dan iets goed of slecht vinden. Je geeft ook achtergrondinformatie, schept een kader, probeert het succes te verklaren. Als ik een concert twee sterren geef, wil dat niet zeggen dat het slecht is, maar dat ík het slecht vind, vanuit mijn persoonlijke ervaring met concerten in allerlei genres en mijn idee van wat goeie muziek is.” Het zou eeuwig jammer zijn dat deze vorm van sluiswachters langzaam maar zeker verdwijnt. Popjournalistiek en recensies zijn natuurlijk niet de hoeksteen van de democratie. Maar wel een onmisbaar onderdeel van de muziekbeleving en de culturele sector die het leven zoveel mooier maken. In dit opiniestuk van The Guardian wordt muziekkritiek treffend beschreven: “It is, essentially, a friend who is always there for you; albeit a friend who can occasionally be infuriating and difficult to get on with.” Precies dat heb ik ook wanneer ik weer een veel te lang en veel te academisch stuk op Pitchfork lees: het maakt ergernis los, maar wel goed dat het er is. Of dat het je doet lachen, zoals ooit die legendarische recensie in het punkblad Opscene die bestond uit één woord: “kutplaat.” Dat was dus ook zo. Gelukkig zijn er nog liefhebbers/professionals die de tijd nemen om een beroerde plaat te vangen in woorden of bij een concert als dat van door Jasper van Loy genoemde Sabrina Carpenter de hysterie vakkundig te beschrijven zodat wij als lezers weten dat we de volgende keer we/geen tickets moeten kopen. Dat de betere muziekkritiek nog maar een lang leven beschoren is.
STAND VAN ZAKEN
mijn favoriete nieuwe song van deze maand: Chances van BLOUSEY
mijn favoriete nieuwe album van deze maand: On Being van MAX COOPER
mijn nieuwkomer van de maand: de Schotse singer-songwriter JACOB ALON
de muziekdocumentaire die ik graag wil zien: DIG! over THE BRIAN JONES JONESTOWN MASSACRE en THE DANDY WARHOLS uit 2004
mijn muziekvideo van de maand: Prinses Pil van MEROL en ELMER
mijn volgende concert: THE MURDER CAPITAL in Nijmegen
FLAVOR OF THE MONTH #58
Helemaal kan ik het niet verklaren, maar de laatste maanden puilt de playlist flink uit. Ter vergelijking: de eerste Flavor-playlists in 2020 kwamen niet boven de 50 songs uit. Nu houd ik me aan een maximum, waardoor dus ook materiaal afvalt. Een lezer/volger verweet me al subtiel dat het elke maand wel veel is om te behappen. Fair enough, maar ruim negen uur goede muziek per maand is dan toch weer best oké. Anyway, zoals de nieuwe TURNSTILE stelt: never enough! Want in april kwam opvallend veel nieuw werk uit van ‘grote’ namen als ARCADE FIRE, LANA DEL REY, LORDE, PULP en STEREOLAB. Aangevuld met de pareltjes die ik op een of andere manier op mijn pad tegenkwam krijg je dus onderstaande playlist. Voor de avontuurlijke luisteraar valt er weer genoeg te ontdekken deze maand.
GECOMPILEERD VOOR U
Volgens mij kun je de lijn doortrekken van het maken van mixtapes op je C90 via de 78 minuten op een CD-R naar de Spotify-playlist. Eigenlijk is er weinig veranderd sinds de eerste compilatie op een muziekcassette. Die had destijds alleen geen shuffle-functie.
Nu we het toch over de HUMO en gatekeeping hebben. Mijn favoriete Vlaamse tijdschrift maakt elke week een playlist met een fijne selectie van nieuwe songs. Vernoemd naar de rubriek waar de beste songs van de week in het tijdschrift worden opgesomd. Ik check ‘m wekelijks op songs die ze voor mij zo handig hebben gecureerd. HUMO, bedankt!
Wil je up-to-date blijven met nieuwe releases? Abonneer je dan op mijn Spotify-playlists voor nieuwe tracks (2025 IN SONGS) en nieuwe albums (2025 IN ALBUMS). Deze worden wekelijks bijgewerkt en dan ben je weer helemaal bij.
GELUID & BEELD
In deze rubriek niets over mijn werkgever, maar wel enkele warm aanbevolen kijk- en/of luistertips.
Zelf zou ik niet snel de oversteek maken voor een bezoek aan COACHELLA. Dit loeidure festival in de Californische woestijn is verworden tot een über-kapitalistisch gedrocht met een affiche vol supersterren. Alles was live op afstand te volgen op YouTube waar nog steeds enkele highlights te zien zijn. Zoals natuurlijk het fenomeen CHARLI XCX.
Een van mijn vaste muzikale podcasts is de BOUTIQUE van dj ST PAUL. Maar die heeft sinds kort gedoe over rechten met de streaming platforms dus post hij voorlopig alleen zijn albumrubriek. Ook boeiend, maar hopelijk keert Paul snel terug met zijn wekelijkse verhalen en oude/nieuwe muziek.
Het was weer RECORD STORE DAY, de hoogmis voor vinyl- en muziekverzamelaars. Laat Vinyl Nation daar nou een zeer uitgebreide documentaire over hebben gemaakt.
Ik was bij het concert van THE LIMIÑANAS , de Franse psychrock rond het echtpaar Limiñana. Het was behoorlijk indrukwekkend, met name als ze de liedjes achter zich laten en de stratosfeer ingaan. De show van een dag later in Brussel staat nu integraal online, dus kun je het zelf nog een keer beleven.
UIT DE KAST
Welke plaat trek ik deze maand uit mijn platenkast? De keuze is gevallen op de 2LP Layla And Other Assorted Love Songs van DEREK & THE DOMINOS uit 1970.
Of het een guilty pleasure was, durf ik niet te zeggen. Maar in mijn tienerjaren rekende ik mij eventjes tot het gilde der Claptomanen: de supporters van de Engelse gitaargod ERIC CLAPTON die als geen ander zijn gitaar kon laten janken. Ik snapte nog niet veel van de blues en jaren later vind ik de meeste van zijn songs in de categorie ‘oudemannenmuziek’ vallen. Niet altijd heel spannend, maar wel voortreffelijk uitgevoerd. De man kan gitaar spelen en hij heeft verschillende onsterfelijke gitaarsoli op zijn naam staan. Eén van die soli komt uit Layla. Het wanhopige liefdeslied met die heerlijke gitaarriff dat voor altijd aan Clapton verbonden zal zijn. Hij schreef het voor de toenmalige vrouw van beste vriend George Harrison op wie hij blijkbaar verliefd was. Dat verhaal wordt verder toegelicht door Don Leo in zijn podcast die weer even informatief als wijdlopig is. Maar Layla was niet meteen het succes toen de song uitkwam. Het hielp ook niet dat Clapton zich verstopte achter de non-descripte bandnaam DEREK & THE DOMINOS. Deze gelegenheidsband maakte in 1970 wel de prachtige dubbel-elpee Layla And Other Assorted Love Songs. Een typisch geval van de juiste mensen op de juiste plek die vervolgens een heel ontspannen bluesrock-album maakten, zonder de verwachtingen rond de zoekende superster Clapton. Dat pakte verrassend goed uit, gezien de liefdes- en drugs/alcoholproblemen van de man. Natuurlijk is het titelnummer een hoogtepunt, maar ook andere songs - met dank aan de hulp van Duane Allman - zoals Anyday en Bell Bottom Blues stijgen ver boven de gemiddelde classic rock uit. Derek en zijn band zijn hier soulvol, geïnspireerd en blazen enkele bluesklassiekers nieuw leven in. Inmiddels is Clapton 80 jaar geworden en hij is er niet leuker op geworden sindsdien. Maar dat doet natuurlijk niets af aan dit formidabele album, toch?
DE POPVERSLAG ARCHIEVEN
In oktober 2020 ben ik gestart om (een deel van) mijn recensie-archief uit de jaren 1991-2006 exact 20/25/30 jaar na publicatie op Twitter (of X zoals het nu heet) te delen. Dat blijf ik doen in deze nieuwsbrief. Aan jou of deze albumrecensies uit 1995, 2000 en 2005 de tand des tijds hebben overleefd.
Alweer 20 jaar oud: DAFT PUNK’s Human After All en mijn recensie ervan. De meningen over dit album lopen uiteen en ik heb deze plaat ook nog steeds niet doorgrond. Fascinerend blijft het wel.
Nooit van BLUMFELD gehoord? Kan ik me voorstellen. Deze Hamburgse gitaarband was één van de vooraanstaande exponenten van hun scene. Deze plaat voor een Engelse label maakte destijds diepe indruk (en nog steeds). Haalde ook mijn eindejaarslijst van 1995.
In dit concertverslag van MY MORNING JACKET (met het onvolprezen Bauer in voorprogramma) vond ik het - toen al - nodig om de rol van recensenten erbij te halen. Onnodig, maar soms ga je een grens over om je punt te maken. Het kwam later wel goed met MMJ.
Applaus, je hebt de Flavor of the Month #50 uit. Graag tot volgende maand. Ben je enthousiast en geabonneerd, deel em dan ook met gelijkgestemden via deze button.
Tot zover, tot volgende maand… hier zijn tot slot THE POSIES nog een keer.
Can you hear it? does the sound remind you?
Can you feel it? it’s gonna redefine you
The flavor of the month is busy melting in your mouth
Getting easier to swallow and harder to spit out