De muziekvideo is een kunstvorm. Dat hoort in een museum
Bart's Flavor of the Month #48
Jouw maandelijkse overload van muzikale tips en ontdekkingen, overpeinzingen, playlists, linkjes, nieuwe favoriete muziek en mijn muzikale maand februari. Deze nieuwsbrief valt elke 1e van de maand in je mailbox als je je abonneert via onderstaande knop.
Het exacte startpunt van de muziekvideo-revolutie wordt betwist. Was het Bob Dylans iconische Subterranean Homesick Blues in 1965 of toch de eerste uitzending van MTV in 1981 met Video Killed The Radio Star als eerste song? In de tentoonstelling The World Of Music Video in het Groningse Forum wordt de release van QUEEN’s Bohemian Rhapsody in 1975 als het moment van de doorbraak van de muziekpromotiefilm gekozen. Daardoor kan de expositie keurig gekaderd worden als een overzicht van 50 jaar muziekvideo’s. In die tijd is veel gebeurd: de muziekvideo - of videoclip in de volksmond - heeft zich ontwikkeld van “een eenvoudige promotiefilm tot een zelfstandig en veelzijdig kunstwerk.” The World Of Music Video belicht de ontwikkeling van de clip als kunstvorm en toont tientallen topstukken uit 25 landen. De voorbeeldig gecureerde selectie laat zien dat de muziekvideo in het beste geval een unieke kunstvorm is waar muziek en beeld samenkomen en zich laten beïnvloeden door fotografie, mode, dans, beeldende kunst en natuurlijk film. En die bovendien een relevant commentaar op maatschappelijke gebeurtenissen kan zijn.
Sinds ik in de jaren 80 kennismaakte met het fenomeen is de muziekvideo mij eindeloos blijven fascineren. Natuurlijk is een (pop)lied allereerst een auditieve ervaring, bedoeld voor de oren. Maar met de muziekvideo krijgt dezelfde song opeens een extra creatieve dimensie. Het komt best vaak voor dat het lied op de tweede plaats komt, omdat de muziekvideo als artistieke uiting veel beter is. De meest memorabele voorbeelden die ook in het Forum te zien zijn is er sprake sprake perfecte symbiose: de song wordt versterkt door de bijbehorende video. Bohemian Rhapsody is zo’n voorbeeld: de korte film van Bruce Gowers verbeeldde de mini-rockopera op een bijzonder knappe wijze. Veel knapper en vindingrijker dan vergelijkbare pop promo’s uit die jaren die vooral een optredende artiest liet zien. Daarna volgden nog talloze iconische muziekvideo’s die in het collectieve geheugen zijn gegrift: A-HA’s Take On Me, PETER GABRIEL’s Sledgehammer of DAFT PUNK’s Around The World (bekijk ze in deze YouTube-playlist). Al hadden in veel gevallen de artiesten weinig met de videoclip te maken: ze werden meestal gekoppeld aan een inventieve regisseur met een goed idee. Wandelend door de twee verdiepingen van het Forum verdwaal je door al die ingenieuze verbeeldingen van de tekst en muziek. Het leukst voor mij waren de voor mij onbekende verrassingen: het bleke Britse realisme bij de ARCTIC MONKEYS of grafische waterval van beelden van WEVAL (een van drie clips uit Nederland). Aan het eind was er vooral het besef dat de muziekvideo in optima forma een kunstvorm op zich is. En dat hoort gevierd te worden in een museum. Met dank aan de Anton Corbijns, David Finchers, Michel Gondry’s, Spike Jonzes en Jonas Åkerlunds van de wereld. En vooruit, Dick Maas.
Zo’n terugblik op 50 jaar muziekvideo deed mij ook afvragen waar we nu staan met de kunstvorm. Soms lijkt de innovatie er wel uit, zeker als de budgetten teruglopen. Maar dan duikt er weer heerlijk verrassende muziekvideo’s zoals deze voor ROSALIA of het visuele spektakel met CHARLI XCX op. Dan zie je dat de muziekvideo nog voldoende toekomst heeft. Het moet ook gezegd worden dat de muziekvideo ook door anderen musea op waarde worden geschat. In een zeker Mediamuseum in Hilversum staat in de vaste opstelling een installatie waarin juist de storytelling technieken van deze kunstvorm centraal staan. En inmiddels heeft YouTube MTV natuurlijk vervangen als de vindplaats voor muziekvideo’s. Daar zijn de meest bekeken video’s vrijwel louter van muzikale artiesten. Al zeggen de miljoenen views niet altijd iets over de artistieke kwaliteit van de video, laat staan de song in kwestie. Ook bij de muziekvideo geldt dat je in een stortvloed van releases op zoek moet naar zeldzame pareltjes.
STAND VAN ZAKEN
mijn favoriete nieuwe song van deze maand: Dinosaur van SOFT LAUNCH
mijn favoriete nieuwe album van deze maand: Phonetics On And On van HORSEGIRL
mijn nieuwkomer van de maand: L.S. DUNES
mijn muziekfilm die ik wil zien: A COMPLETE UNKNOWN over His Bobness
mijn volgende concert: RATS ON RAFTS e.a. in Eindhoven
mijn (her)ontdekking van de maand: DROP NINETEENS
FLAVOR OF THE MONTH #56
Bij elke editie van de Flavor-playlist moet ik erkennen dat de liedjes van de maand weer een vrolijk ratjetoe van stijlen en stemmingen is. Tsja, dat is een beetje het gevolg van mijn muzieksmaak en mijn luistergedrag. Dan vallen mij in een maand tijd dus zowel AIR, ADRIAN YOUNGE, AMENRA, ANNE CLARK als ADULT DVD op. En dat is nog maar letter A. Achter elk nummer uit de lijst zit wel een verhaal. Zo ook achter JULIE DOIRON. Toen ik een artikel over haar las werd ik even teruggeworpen in de tijd. Haar naam zei me iets omdat ik ooit een album van haar gerecenseerd had. Ik snapte destijds haar lofi liedjes niet bepaald. Enkele decennia later gebeurt er iets heel bijzonders met een van deze liedjes. Op een of andere manier wordt het gevoelige August 10 uit 1996 opgepikt door Tiktok-gebruikers die deze breakupsong onder hun video zetten. Zonder enige hulp of duidelijke reden gaat het nummer viraal en schiet het aantal plays op Spotify van 20.000 naar 49 miljoen op dit moment. De dochter van Doiron zei tegen haar de onvergetelijke woorden: “Mama, ik denk dat één van je nummers viraal aan het gaan is.” Prachtig verhaal en nu staat August 10 dus ook in mijn playlist.
GECOMPILEERD VOOR U
Volgens mij kun je de lijn doortrekken van het maken van mixtapes op je C90 via de 78 minuten op een CD-R naar de Spotify-playlist. Eigenlijk is er weinig veranderd sinds de eerste compilatie op een muziekcassette. Die had destijds alleen geen shuffle-functie.
In het jaar van de muzikale biopics draait de BOB DYLAN-film A Complete Unknown inmiddels in de bioscoop. Het is inmiddels wel bekend dat hoofdrolspeler Timothee Chalamet ook alle songs in de film zingt, maar de originelen zijn natuurlijk onovertroffen. Ik ga snel eens kijken hoe Timothee het er vanaf brengt. Tot die tijd is er de soundtrack met de originele uitvoeringen van de liedjes uit de film.
Wil je up-to-date blijven met nieuwe releases? Abonneer je dan op mijn Spotify-playlists voor nieuwe tracks (2025 IN SONGS) en nieuwe albums (2025 IN ALBUMS). Deze worden wekelijks bijgewerkt en dan ben je weer helemaal bij.
BEELD & GELUID
In deze rubriek niets over mijn werkgever, maar wel enkele warm aanbevolen kijk- en/of luistertips.
Ik las laatst een interview met de onvolprezen Marcel Vanthilt (oa MTV en Arbeid Adelt) en toen werd BIG FUN IN THE BIG TOWN (1986) weer genoemd. De inmiddels klassieke VPRO-documentaire waarin Vanthilt de New Yorkse hiphop-scene bezoekt en onder andere bij een jonge LL Cool J thuis komt. Er komt een vervolg maar dat kan nooit beter zijn dan deze klassieker.
Er was dus een tijd dat televisiezender MTV nog muziek uitzond. In de 90s was één van mijn favoriete show het onvolprezen 120 MINUTES waar je de laatste muziekvideo’s uit de alternatieve hoek kon zien. Op Instagram - als daar nog iemand zit na de recente ontwikkelingen rond Zuck - vind je het account 120REVISITED dat veel clips en interviews uit die jaren deelt.
Wie OK GO zegt, zegt innovatieve muziekvideo’s. De liedjes van deze Amerikanen wordt makkelijk overtroffen door hun inventieve ideeën voor hun video’s. Hun doorbraak was natuurlijk met die met de loopbanden uit 2006. Inmiddels werken ze samen met Apple en is deze clip vooral een iPhone-commercial - gemaakt met 64 (!) telefoons - maar nog steeds heel creatief.
Tip van lezer Yves: de show van EEFJE DE VISSER in de Brusselse Ancienne Belgique staat compleet online. Mooi initiatief van deze zaal, dat doen ze vaker op hun YouTube-kanaal. Deze recente show van Eefje moet eigenlijk iedereen een keer ervaren. En dat kan nu.
UIT DE KAST
Welke plaat trek ik deze maand uit mijn platenkast? De LP Can't Stand The Rezillos van THE REZILLOS uit 1978.
Altijd een leuke bezigheid als je een stad bezoekt: door de bakken van een lokale platenzaak struinen. In Groningen kan dat uitstekend, want in de binnenstad zitten er zeker drie prima platenwinkels. De Jongens van Hemmes kende ik nog niet, maar het was een prima kennismaking. Ook hier is het vinyl aan inflatie onderhevig en dus erg duur. Dan valt een gunstig geprijsde reissue van een onderschatte Schotse punkband meteen op. Die ging dus samen met twee soulalbums mee naar huis. THE REZILLOS dus. Niet meteen de opvallendste naam uit de Britse punkscene van die jaren. Hun vrolijke songs hebben de tand des tijds echter prima doorstaan. Hun debuut uit 1978 laat een viertal horen dat de energie van punk koppelde aan rock-’n-roll- en garagerock-invloeden. Daardoor klinken liedjes als Top Of The Pops en de Fleetwood Mac-cover Someone’s Gonna Get their Head Kicked In Tonite aangenaam anders dan die van hun tijdgenoten. Bovendien zongen The Rezillos over grappige onderwerpen als vliegende schotels en dus het hitparadeprogramma op tv. De vergelijking met The B52’s gaat wel op als je de concertopnamen van toen ziet. De benadering van The Rezillos was vrolijker en ongecompliceerder dan andere punkbands. Misschien dat daarom wel al als new wave werden weggezet. Na een hitje, een paar leuke tournees inclusief verkleedpartijen en dit fijne debuut is het ook weer snel klaar met de band. Past ook prima bij het verhaal van een band als The Rezillos.
DE POPVERSLAG ARCHIEVEN
In oktober 2020 ben ik gestart om (een deel van) mijn recensie-archief uit de jaren 1991-2006 exact 20/25/30 jaar na publicatie op Twitter (of X zoals het nu heet) te delen. Dat blijf ik doen in deze nieuwsbrief. Aan jou of deze albumrecensies uit 1995, 2000 en 2005 de tand des tijds hebben overleefd.
Waarom ik destijds zo weinig woorden aan deze geweldige D’ANGELO-plaat besteedde zal wel altijd een mysterie blijven. Voodoo is ook 25 jaar later een intens, donkere en prachtige soulplaat. Dat had ik toen beter kunnen overbrengen.
Dertig jaar later heeft WEEZER een eigen plek in de popmuziek veroverd. Deze - soms frustrerende - gitaarband begon ooit met een klassieke debuutplaat met nerdy gitaarrock. Ze bezochten zelfs de Effenaar toen daar nog wekelijks interessante bands kwamen.
Voor mij was dit album uit 2005 de eyeopener wat betreft LOW. Hun slowcore was indrukwekkend maar alleen in gezonde doses. Hier zetten Alan en Mimi voor mij de grote stap voorwaarts. En gewoon The Posies aanhalen in de recensie, that’s me.
Applaus, je hebt de Flavor of the Month #48 uit. Graag tot volgende maand. Ben je enthousiast en geabonneerd, deel em dan ook met gelijkgestemden via deze button.
Tot zover, tot volgende maand… hier zijn tot slot THE POSIES nog een keer.
Can you hear it? does the sound remind you?
Can you feel it? it’s gonna redefine you
The flavor of the month is busy melting in your mouth
Getting easier to swallow and harder to spit out