Ik ben een fervent recensieslezer en schreef ze in een ver verleden ook zelf. OOR bundelde 666 stuks en dat bladert prettig weg. De vraag is wel: wat heb je aan een recensie van een album of een concert? Dat en veel meer in deze Flavor of the Month-nieuwsbrief van december 2023.
666 recensies op de koffietafel
Sinds kort ligt er weer een nieuwe stoeptegel op de salontafel: de OOR Recensiebijbel. Het zusje van het 50 Jaar OOR-boek waarin dit keer de recensie alle ruimte krijgt. 666 stuks zijn gebundeld in deze bloemlezing die in 1971 start. Dit soort boeken zijn Gefundenes Fressen voor mensen als ik. Bladerend door het loodzware ding ontdek je wat een recensent destijds vond van een bepaald album. Aangezien door OOR gekozen is om alle ruimte te geven aan positieve recensies van klassieke en minder klassieke albums is het eindoordeel meestal: “koop die plaat”, “klasse” of “briljante plaat”, of variaties herop. Deze bijbel is behalve een heerlijk bladerboek ook een tijdsdocument. Daar moet je een beetje best voor doen, want het boek is ingedeeld op genre. Maar door de tijd heen herken je een ontwikkeling in de OOR-recensies. Ze worden korter, het taalgebruik verandert, het literaire gehalte slinkt ook en ook de onderbouwing van de mening ontwikkelt zich door de tijd. Natuurlijk zie je ook dat bepaalde recensenten terugkeren en dat de betere tussen hen ook een nadrukkelijk eigen stijl dan wel hun stokpaardjes hebben. Deze Recensiebijbel is nadrukkelijk een viering van de scherpe pen van 52 jaar OOR. Ook al vind ik het een gemis dat de negatieve recensies ontbreken. De epiloog bevat enkele missers: uitstekende albums die door de recensent van dienst niet werden begrepen. Maar dat is het wel. Terwijl een goede recensie van een slechte plaat zeker zo lezenswaardig, als je begrijpt wat ik bedoel. Een recensie heeft namelijk een duidelijke functie: een kenner geeft zijn/haar oordeel over een plaat, onderbouwt dat met argumenten en helpt de lezer bij de keuze: wel of niet in huis halen met mijn zuur verdiende centen. Tegenwoordig wordt alles op deze wijze online beoordeeld. Ik zag van de week de treffende billboard: ‘Eerst reviews checken, dan bestellen’ van de Consuwijzer. De vraag is wel of de online review van een product net zo onderbouwd is als een goede albumrecensie. Deze nieuwe ratingcultuur met sterren en soms vernietigende online beoordelingen roept voor mij meer vragen op, maar dat is een ander verhaal.
Wat de Recensiebijbel wel weer aantoont is dat recenseren van muziek of andere culturele uitingen een vak is. Zoals jullie weten heb ik ook jarenlang recensies (zie verderop deze nieuwsbrief) geschreven. Dat was voor een ander publiek dan het OOR-publiek dus dat waren geen lange epistels zoals het blad ze in de jaren 70 en 80 publiceerde. Het beoordelen van muziek moet een functie hebben, vind ik nog steeds: je publiek informeren over een album, ze helpen door de jungle van nieuwe muziek en liefst ook een beetje vermaken met een goed geschreven stuk. Natuurlijk is een recensie nooit volledig objectief. Een goede recensent onderbouwt zijn mening, maar heeft natuurlijk voor zijn eigen muzikale opvoeding gehad en daar persoonlijke voorkeuren aan ontleend. Ik vond het schrijven over een genre waarmee ik geen binding had (metal, reggae, disco) moeilijk, maar niet onmogelijk. Het leukst aan recenseren is het overbrengen van je enthousiasme over een mooie plaat. Een lezer overtuigen van de schoonheid van bepaalde muziek. Dat is nog altijd voor mij zo vaak een reden om een plaat te luisteren of te kopen. Als iemand die ik op zijn/haar beoordelingen vertrouw zegt: topplaat. Een recensent is in dat opzicht een poortwachter. OOR deed dat jarenlang voor mij. Later ook andere bladen zoals de Britse NME of Q, de Vlaamse Humo. Daar merkte ik ook dat recensies ook grappig of vilein konden zijn. OOR was en is een serieus muziekblad, maar de nodige humor ontbrak voor mij wel. Zo kan een goed geschreven vernietigende recensie met enige humor de pijn verzachten. Behalve natuurlijk voor de direct betrokkenen voor wie zo’n recensie natuurlijk pijnlijk kan zijn. Daarom was het altijd amusant om te lezen dat fans of zelfs artiesten per brief reageerden op een slechte beoordeling. Dat gebeurt tegenwoordig vooral online, waar iedereen recensent kan zijn. Dat is natuurlijk wel veranderd sinds de hoogtijdagen van OOR. Nu scan ik elke vrijdag een paar websites of kranten en check welke albums de meeste sterren of een hoog cijfer krijgen. Handig voor de lezer, maar ook hier gelden de regels van zekere subjectiviteit. Over de waarde van een sterrenbeoordeling en 7,8 bij Pitchfork hebben we het een andere keer. Dat sterren of ballen toekennen geen sinecure is blijkt wel uit het feit dat de boekenrubriek van de Volkskrant de sterren heeft geschrapt. Want sterren suggereren objectieve criteria. De muziekrecensenten hanteren ze om een of andere reden nog wel en dat is stiekem best handig voor de lezer. Zo lang je je maar bedenkt dat een recensie een enkele - hopelijk goed onderbouwde - mening is. Anders ga je toch gewoon naar Metacritic.
STAND VAN ZAKEN
mijn favoriete nieuwe songs van deze maand: Oral van BJØRK & ROSALÍA en Roseland van CARDINALS
mijn favoriete nieuwe album van deze maand: Blind On A Galloping Horse van DAVID HOLMES
mijn nieuwkomer van de maand: HOTLINE TNT
mijn volgende concert: PIP BLOM in TivoliVredenburg, Utrecht
mijn muziekdocumentaire van de maand: de tweedelige BELPOP over de Belgische Eurodance van de jaren 90 en 00
het meest autobiografische nummer uit de playlist: MARK LOHMANN’s Doornroosje
de beste cover uit de playlist: West End Girls door SLEAFORD MODS
de song die alleen dankzij AI kon bestaan: Now & Then van THE BEATLES
de (her)ontdekte artiest van deze maand: 60s/70s-band TRAFFIC (met in het begin ook Steve Winwood) waar ik al jaren niet aan gedacht had.
FLAVOR OF THE MONTH #41
Deze rubriek schrijf ik doorgaans als laatste. Er kan soms nog iets veranderen aan de playlist dat ik wil meenemen. Zo ook nu. Een dag voor het uitgaan van deze nieuwsbrief kwam het nieuws dat de Ierse bard/legende/drinkebroer SHANE MACGOWAN dan toch het tijdelijke voor het eeuwige heeft verwisseld. De oud-zanger van The Pogues kampte al lange tijd met zijn gezondheid, maar hem lukte niet wat bijv Keith Richards wel lukte. Alles wonder boven winder overleven. Terwijl ik zijn kerstklassieker met Kirsty MacColl aan de lijst toevoegde en nog eens door de nieuwe playlist liep, viel me opeens wat op. Ierland was deze keer bij toeval - want zo werkt deze playlist - al best ruim vertegenwoordigd en nu kwam Shane er ook nog bij. LANKUM moest erin, omdat ik uiteindelijk toch niet hun Paradiso-concert kon in verband met werkverplichtingen. Die zanger van FONTAINES D.C. is te horen op een Ierse hiphop-nummer van KNEECAP, mijn nieuwe ontdekking CARDINALS komt uit Cork en ook ØXN houdt de Ierse folktraditie in leven. Dan staan dit keer U2 of Murder Capital niet eens in de playlist. Het lijkt er dus op dat het Groene Eiland met die prachtige muzikale traditie weer een hoopvolle nieuwe generatie te pakken. Maar dus ook een icoon als Shane is verloren.
GECOMPILEERD VOOR U
Volgens mij kun je de lijn doortrekken van het maken van mixtapes op je C90 via de 78 minuten op een CD-R naar de Spotify-playlist. Eigenlijk is er weinig veranderd sinds de eerste compilatie op een muziekcassette. Die had destijds alleen geen shuffle-functie.
Saskia tipte deze playlist vol met de betere ‘black music’ uit de afgelopen 60 jaar. De titel verwijst naar het boek Small Worlds van CALEB AZUMAH NELSON dat wordt geroemd als "a stunningly poetic novel about identity, grief, and jazz."
Op zoek naar nog meer nieuwe muziek? Ik verzamel de beste nieuwe tracks van 2023 (klik hier voor de tracks van 2023-playlist) en de betere pas verschenen albums en ep’s (klik hier voor de albums van 2023-playlist) van het moment op Spotify. De playlists worden wekelijks ververst. Dat scheelt jou weer speurwerk.
2023 nadert het einde dus is het weer tijd voor VPRO 3voor12’s SONG VAN HET JAAR. In deze longlist staan 360 songs uit 2023 die strijden om de eretitel Song van het Jaar. Wie gaat het worden? Op 1 december weten we het.
BEELD & GELUID
In deze rubriek niets over mijn werkgever, maar wel enkele warme kijk- en/of luistertips.
De SPHERE in Las Vegas maakt aardig wat indruk. De shows met U2 zagen er fenomenaal uit, maar of dit de toekomst van grote liveshows wordt?
De doorwrochte podcastserie DE ROB TOUBER SOUND over platenproducer Rob Touber (1936-1975) kreeg de Eervolle Vermelding 2023 van de Zilveren Reissmicrofoon. Luister hier waarom.
Ik las dat de liveshow van JUNGLE nogal voorspelbaar was. Maar ik wist nog niet dat een van hun betere nieuwe songs zo’n toffe videoclip had meegekregen.
ROBBIE WILLIAMS is weer helemaal terug. Net als Beckham uit de vorige nieuwsbrief is dat dankzij een Netflix-serie. In vier afleveringen blikt family man Williams vanuit zijn bed openhartig terug op zijn hoogte- en dieptepunten als popidool.
UIT DE KAST
Wat trek ik deze maand uit mijn platenkast? 4our Clicks van Nasmak uit 1982.
In de OOR Recensiebijbel valt te lezen dat het album 4our Clicks van Nasmak in 1982 werd uitgeroepen tot “briljante plaat” en recent bij de heruitgave nog eens het stempel “Misschien wel de beste plaat ooit door een Nederlandse groep gemaakt” nog maar eens van stal gehaald. Welke band? NASMAK? Ik leerde de band via via kennen. Ze kwamen notabene uit de buurt waar ik ben opgegroeid, namelijk Nuenen. In 1982 was ik echter met andere dingen bezig. De reputatie van 4our Clicks zoemde ergens wel rond. Een mijlpaal van de Nederwave, samen met bands als Minny Pops en Mechanik Commando. Maar het album was nergens te krijgen. Toen mijn werkgever het digitaliseringsproject Fonos opzette, konden medewerkers een album uit een enorme vinylcollectie Nederlands werk op cd laten zetten. Ik koos voor Nasmak, want ik wilde nu wel eens horen of de reputatie van de band klopte. Aanvankelijk kon ik weinig met deze industriële pletwals van een album. Redelijk compromisloze funkwave met een hoofdrol voor de basgitaar van Theo van Eenbergen (die later als producer Theo van Rock naam zou maken). Indrukwekkend, maar ook kaal en koud. Later zocht ik nog naar een tweedehands van het vinylalbum, maar die zijn behoorlijk prijzig en schaars. Totdat het reissuelabel van Excelsior enkele weken geleden deze ongehoorde klassieker opnieuw uitbracht. Opeens klinkt Nasmak anders dan op mijn cd, veel beter en warmer. Het kwartje valt nu wel bij mij. De groovende songs die zo erg 80s underground klinken en zo afwijken van de gemiddelde popliedjes komen nu binnen als een mokerslag. Dan was uiteindelijk van die reputatie van 4our Clicks toch weinig gelogen. Ik denk dat ik die reissue op vinyl nu toch maar op mijn lijstje decemberaankopen ga zetten.
DE POPVERSLAG ARCHIEVEN
In oktober 2020 ben ik gestart om (een deel van) mijn recensie-archief uit de jaren 1991-2006 exact 20/25/30 jaar na publicatie op Twitter (of X zoals het blijkbaar nu heet) te delen. We hadden destijds voor de wekelijkse Popverslag-pagina van een klein krantje best goed de vinger aan de pols. Sommige albums of concerten waren meteen legendarisch, andere was ik allang weer vergeten. Maar hoe hebben ze - de muziek en de recensie - de tand des tijds overleefd? Twee tweets uit het archief in een nieuwe context van de afgelopen maand.
Meer recensies uit mijn archief via mijn Twitter/X-profiel.
LEESLIJST
Tot slot, enkele lezenswaardige artikelen uit de (geschreven) media die ik van harte aanbeveel.
Dit verhaal op Aeon over het ontdekken van ‘nieuwe muziek’ sluit heel aardig aan bij mijn ideeën. Dit leest als een soort handleiding voor muzikale avonturiers.
André 3000 die je kunt kennen van OUTKAST is terug. Echter niet met de muziek die van hen zou verwachten. The Guardian interviewde de beste man.
Kent u IT DOCKUMER LOKAELTSJE? Nee? Deze Friese punkers uit de jarne 80 schreven een musical over Trump in Friesland. Echt waar. Menno Pot legde het verhaal vast voor de Volkskrant.
Mooi profiel van Trouw over één van de ontdekking van het afgelopen jaar, RAYE.
Het Utrechtse festival LE GUESS WHO? is elk jaar weer een aaneenschakeling van verrassingen. NRC vatte het als volgt samen.
Op de valreep kwam dus het nieuws dat SHANE MACGOWAN, oud-voorman van The Pogues, ons dan toch heeft verlaten. Bij dat turbulent leven hoort een passende terugblik. The Guardian kan dat wel.
Applaus, je hebt de Flavor of the Month #34 uit. Graag tot volgende maand. Ben je enthousiast en geabonneerd, deel em dan ook met gelijkgestemden via deze button.
Tot zover, tot volgende maand… hier zijn tot slot THE POSIES nog een keer.
Can you hear it? does the sound remind you?
Can you feel it? it’s gonna redefine you
The flavor of the month is busy melting in your mouth
Getting easier to swallow and harder to spit out