Here it is, bam, and you say: goddamn, this is a dope jam... hiphop blaast 50 kaarsjes uit
Bart's Flavor of the Month #28
Elke keer neem ik me voor om de nieuwsbrief niet te vol te stoppen. Weer niet gelukt. Te veel leuks te delen, onder andere over 50 jaar hiphop, een erg vrijpostige videoclip en een vergeten goede doelen-plaat uit 1993. En natuurlijk een verse playlist met mijn muziek van de afgelopen maand. Dat en (veel) meer in deze Flavor of the Month-nieuwsbrief van juni 2023.
HIPHOP DON’T STOP…
Blijkbaar schelen de geboorte van hiphop en die van de steller dezes slechts een paar maanden. Behoorlijk arbitrair, want hoe kun je de start van een muziekstroming bepalen? De goegemeente is er inmiddels over eens dat hiphop werd geboren in 1973 op een blockparty in New York toen DJ Kool Herc besloot met twee draaitafels en een MC het feestje in een nieuwe richting te duwen. 50 jaar later kan hip - of rap - beschouwd worden als een ‘global force’ van ongekende muzikale impact. Dat moet gevierd. Naast de podcastserie die ik in de vorige nieuwsbrief tipte verschijnt er van alles rondom het hiphop-kroonjaar. Het wordt niet benoemd in de vierdelige televisieserie, maar Fight The Power - How Hiphop Changed The World (nog te zien op NPO Start) hoort daar zeker bij. Al is het aandeel van hiphop in de eerste aflevering wat beperkt en is de focus nadrukkelijk op Amerika gericht, is de serie verplichte kost voor elke muziekliefhebber met historisch besef. Onder bezielende leiding van hiphop-icoon Chuck D (van PUBLIC ENEMY) vertelt de serie hoe hiphop de soundtrack van de strijd voor gelijkheid en erkenning van de Afro-Amerikaanse community in de VS werd. De nadruk ligt daarmee op hiphop - de van oorsprong zwarte cultuur van dj’s, rappers, graffiti, mode en taal - als sociaal bewogen muziek. Wat ooit begon als partymuziek werd via GRANDMASTER FLASH, PUBLIC ENEMY, KRS ONE, TUPAC, KILLER MIKE en KENDRICK LAMAR volwassen en had daadwerkelijk impact. De hele serie is doordrenkt van achtergestelde positie van zwart Amerika. Alles komt voorbij: racisme, drugs, politiegeweld, straatleven en structureel onrecht. In dat opzicht is Fight The Power veel meer dan de geschiedenis van hiphop. Het geeft een ontluisterend beeld hoe hiphop op zijn best de proteststem van een gemeenschap werd. Hiphop groeide van de ghetto’s naar main street, maar had in de afgelopen 50 jaar steeds te maken met tegenwerking en vooroordelen. Als deze serie iets goed overbrengt is dat hiphop als cultureel fenomeen een lange bewogen geschiedenis heeft die niet los gezien kan worden van vele ellendige gebeurtenissen in de Amerikaanse samenleving. “Hip hop is the communication platform,” horen we in de serie. Sinds de jaren 70 vertelt hiphop over ‘black history’: van de armoede in de ghetto’s via politiegeweld naar Obama en Black Lives Matter. Eminem verwoordt het goed als hij zegt dat hij dankzij hiphop veel leerde over de wereld waarin hij leeft. Hij is niet de enige.
Fight The Power is indrukwekkend, maar het heeft wel een duidelijke focus op hiphop als ‘Black CNN’. Hiphop is natuurlijk veel meer. Al kun je je ook afvragen hoeveel van de oorspronkelijke geest nu nog intact is. Rapmuziek is wereldwijd enorm populair, maar is het nog hiphop? Deze Brabantse ‘white boy’ is misschien niet de juiste persoon om dat te beoordelen. Ik ontdekte hiphop via de hitparades (RUN DMC, BEASTIE BOYS). Het kwartje viel pas echt toen ik de de video van Night of the Living Baseheads van PUBLIC ENEMY op tv zag. Daar ontstond de fascinatie voor beats, samples, scratchen en raps. De kracht van deze combinatie kan me nog steeds omver blazen. Ook al heeft (Amerikaanse) hiphop in zijn explosieve groei ook veel nare gezichten ontwikkeld. De machocultuur, de poenerigheid, de misogynie, seksisme en geweld spreken mij niet aan. Dat en de slappe rip-offs met luie samples. Maar toen ik een paar jaar geleden probeerde een soort classic hiphop-playlist samen te stellen was dat een bijna onmogelijke taak. Zoveel vette tracks in allerlei subgenres, stijlen en stemmen. Voor deze gelegenheid heb ik de playlist van een update voorzien en telkens twee tracks per artiest of groep geselecteerd. Mijn voorkeur blijft uitgaan naar de 90s toen de beste hiphop wordt voortgedreven door geweldig samplewerk. P.E., GANG STARR, TRIBE CALLED QUEST, MAIN SOURCE, DE LA SOUL… dit was voor mij echt de ‘golden age of hiphop’. Maar ook de nieuwste generatie heeft veel te bieden. DRAKE is de mega popster, KENDRICK is toch echt beter. En wat te denken van nieuwkomer BILLY WOODS. Afijn, ontdek het zelf in de playlist. De hiphop in Nederland beleeft eenzelfde groeicurve, maar de bakermat ligt toch echt aan de overkant van de oceaan. Er valt nog heel over hiphop te zeggen, maar voor nu verwijs ik naar de Netflix-serie Hip-Hop Evolution of het boek Can’t Stop Won’t Stop. Tot die tijd: Stay fresh, keep it real!
STAND VAN ZAKEN
mijn favoriete nieuwe song van deze maand: On & On (Again) van CONFIDENCE MAN + DANIEL AVERY
mijn nieuwe album van deze maand: het LONDON BREW-album
de nieuwkomer van de maand: BILLY WOODS
mijn volgende concert: PETER GABRIEL in de Ziggo Dome, Amsterdam
de comeback van de maand: The Narcissist van BLUR
het meest onverwachte liedje uit de playlist: de Franse ESF-inzending Évidemment van LA ZARRA
crate digger vondst van de maand: Love Is A Hurting Thing van GLORIA ANN TAYLOR
de (her)ontdekte artiest van de maand: neo-klassieke/elektronische toetsenist NILS FRAHM na zijn Utrechtse concert.
FLAVOR OF THE MONTH #35
Regelmatig vraag ik me af of er in deze maandelijks opgefriste playlist toch niet ergens meer samenhang te vinden is. Er moet toch meer zijn? Natuurlijk, de nummers zijn behoorlijk willekeurig tot mij gekomen. De ene kwam voorbij op de radio of in de supermarkt, de andere is juist helemaal nieuw en verscheen pas in de afgelopen maand ergens op Spotify. Maar als je op zoek bent naar grotere verbanden zou je kunnen stellen dat al die nummers in de playlist ook een weerslag van een bepaalde stemming of ontwikkeling zouden kunnen zijn. Ik heb die ook in nummer 35 nog niet kunnen vaststellen. Misschien zou een buitenstaander, iemand met meer afstand, dat beter zien. Want het blijft mijn gehoor en mijn smaak die deze liedjes oppikt. En de actualiteit natuurlijk, want TINA TURNER en GORDON LIGHTFOOT zaliger staan er natuurlijk met een reden in. THE SMITHS (RIP Andy Rourke) ook, maar die komen wel vaker langs. Maar waarom RAGE AGAINST THE MACHINE, FOO FIGHTERS en EARTH WIND & FIRE er nu wel in staan. Fijne songs die op een of andere manier indruk maken, maar waarom nu? Geen idee. Soms moet je bepaalde zaken ook niet tot op de bodem willen analyseren. De beleving is soms al meer dan voldoende. Een zekere willekeur heeft ook zijn charme. Zo ook de Flavor-playlist van deze maand.
GECOMPILEERD VOOR U
Volgens mij kun je de lijn doortrekken van het maken van mixtapes op je C90 via de 78 minuten op een CD-R naar de Spotify-playlist. Eigenlijk is er weinig veranderd sinds de eerste compilatie op een muziekcassette. Die had destijds alleen geen shuffle-functie.
Dankzij de documentaire Rudeboy over het Britse TROJAN-label zat ik weer even volledig in de ska en reggae. Ik kende de handige Trojan-compilaties Tighten Up uit de jaren 70 echter niet. Dankzij Matt staan die nu heel overzichtelijk in een playlist die overloopt met superieure singles.
Op zoek naar nog meer nieuwe muziek? Ik verzamel de beste nieuwe tracks van 2023 (hier) en de betere pas verschenen albums en ep’s (hier) van het moment op Spotify. De playlists worden wekelijks ververst. Dat scheelt jou weer zoekwerk.
Oud-collega en Twitter-koningin MAARTJE JANSMA met wie ik ooit een popquiz-prijs won was te gast bij de podcast van DJ St Paul om te vertellen over haar fascinatie voor Laura Nyro. Terloops werd haar eigenwijze, erg sixties playlist voor KINK genoemd en die is altijd goed om te tippen.
Binnenkort start in Hilvarenbeek een nieuwe editie van BEST KEPT SECRET. Zoals elk jaar is het blokkenschema weer een zoekplaatje voor leuke, nieuwe acts. Ik ben weer present. Al ben ik benieuwd hoe het gemis van echte grote namen op de affiche zich vertaald naar het sympathieke festival. Al is de aanwezigheid van het enigma Aphex Twin alvast een dikke plus. Met deze playlist kom ik alvast in de juiste stemming.
BEELD & GELUID
In deze rubriek niets over mijn werkgever, maar wel enkele warme kijk- en/of luistertips.
LATER… WITH JOOLS HOLLAND is weer terug voor serie 61 (!). Elke keer weer voortreffelijke livemuziek uit alle windstreken bij de BBC. Inmiddels een behoorlijk uniek muziekprogramma op tv dat veel optredens ook online deelt.
Bij radiozender KINK maken ze steeds vaker leuke podcasts. Onlangs ontdekte ik NOOTJES van Floris Hendrix. “Een reis door subculturen en genres,” aldus hun tagline. De eerste vier afleveringen zitten vol interessante verhalen over post-punk.
Hoe werkt dat algoritme van SPOTIFY eigenlijk? De Wall Straat Journal legt het je uit. Via de nieuwsbrief van Niels Aalberts.
Tip van de missus: de podcast Time Sensitive over 50 jaar hiphop en journalistiek.
Wie ook terug is is multi-talent JANELLE MONAE. En ze is vrijer dan ooit, getuige deze NSFW-videoclip bij Lipstick Lover. Voor de preutse kijker is er ook een cleane versie. Zoek de verschillen.
UIT DE KAST
Wat trek ik deze maand uit mijn (platen)kast? No Alternative uit 1993.
Het was een typisch jaren 90-fenomeen: de stroom tribute-albums voor goede doelen waarop bekende en minder bekende artiesten hun (muzikale) bijdrage leverden. De beste serie kwam uit de koker van de Red Hot Organization. In 1990 werd Red Hot + Blue uitgebracht: een compilatie-album waarvan de opbrengst naar HIV/AIDS-projecten ging. De derde uitgave in deze serie, NO ALTERNATIVE, staat bij mij in de kast. De line-up sloot perfect aan bij mijn persoonlijke smaak in die jaren: Matthew Sweet opent het album, Pavement, Smashing Pumpkins, Soul Asylum, Buffalo Tom, Soundgarden, Beastie Boys en The Breeders maakten het verder af met niet eerder uitgebrachte nummers en covers. No Alternative wordt afgesloten door een hidden track (erg populair in die dagen) van Nirvana. Een inrukwekkende staalkaart van de Amerikaanse alternative scene van die dagen. Sinds 1993 staat dit kleinood in mijn platenkast, zonder dat ik er verder aandacht aan besteedde. Totdat ik afgelopen maand op een nieuw boek over dit album werd gewezen. Dat maakte mij extra nieuwsgierig: waarom een boek is een redelijk obscuur album? Het antwoord heb ik nog niet, maar als dit een aanleiding is om dit bijzonder geslaagde album weer in de cd-speler te stoppen, so be it. Achteraf was - in ieder geval in de VS - dit album invloedrijker dan ik dacht. Dankzij dit album werd ik weer geattendeerd op nieuwe bands (Uncle Tupelo, Verlaines) die later weer favorieten werden. Zo werkte het wellicht voor sommige andere No Alternative-bands. Het grotere plaatje is natuurlijk dat dit project inmiddels meer dan 15 miljoen dollar voor het goede doel heeft opgeleverd. Misschien een idee om No Alternative 2 dertig jaar later het licht te laten zien. Ik weet wel enkele namen die de bands van toen kunnen opvolgen.
DE POPVERSLAG ARCHIEVEN
In oktober 2020 ben ik gestart om (een deel van) mijn recensie-archief uit de jaren 1991-2006 exact 20/25/30 jaar na publicatie op Twitter te delen. We hadden destijds voor de wekelijkse Popverslag-pagina van een klein krantje best goed de vinger aan de pols. Sommige albums of concerten waren meteen legendarisch, andere was ik allang weer vergeten. Maar hoe hebben ze - de muziek en de recensie - de tand des tijds overleefd? Twee nostalgische tweets in een nieuwe context van de afgelopen maand.
Meer recensies uit mijn archief via mijn Twitter-profiel.
LEESLIJST
Tot slot, enkele lezenswaardige artikelen uit de (geschreven) media die ik van harte aanbeveel.
De Queen of Rock-’N-Roll TINA TURNER is overleden. Dat zorgde voor een stroom prachtige in memoriams, zoals deze van de NRC.
BEYONCÉ heeft veel te dank aan Tina. Haar liveshows zijn zeker zo spetterend. Wie haar komende maand live gaat zien in Amsterdam kan wat verwachten, getuige dit Guardian-verslag van het eerste concert van de wereldtournee.
Ook een ander live-fenomeen, te weten BRUCE SPRINGSTEEN, speelt de stadions plat. In het Volkskrant-stuk bij het eerste Arena-concert wordt de indruk gewekt dat dit misschien wel de laatste keer was.
Dankzij mijn nieuwe Humo-abonnement kan ik weer genieten van die typische Humo-verhalen over popmuziek. Zoals dit LANA DEL REY-interview met het Vlaamse blad.
THE BEATLES en de VARAgids lijken een onwaarschijnlijke combinatie. Toch zit er een boeiend verhaal achter.
Journalist Menno Pot stelde op Twitter een prikkelende vraag: “Is er een band/artiest die je krankzinnig goed vond, maar later onbevattelijk slecht?” De antwoorden zullen je verbazen.
Tot slot steken we een kaarsje op voor de hitlijsten. Ooit de graadmeter van populariteit in de popmuziek, maar nu overbodig. The Guardian analyseert de teloorgang van de hitlijst, wederom via de nieuwsbrief van Niels.
Applaus, je hebt de Flavor of the Month #28 uit. Volgende maand komt weer de nieuwe editie uit. Ben je enthousiast en geabonneerd, deel em dan ook met gelijkgestemden via deze button.
Tot zover, tot volgende maand… hier zijn tot slot THE POSIES nog een keer.
Can you hear it? does the sound remind you?
Can you feel it? it’s gonna redefine you
The flavor of the month is busy melting in your mouth
Getting easier to swallow and harder to spit out