Wat is er nog over van de tijdloze aantrekkingskracht van de platenzaak? En kan Record Store Day helpen dat ze overleven? En: waarom geen Metallica en wel Bettie Serveert? Dat en meer in deze Flavor of the Month-nieuwsbrief van mei 2023.
RECORD STORE DAY
Bij elke buitenlandse trip probeer ik een lokale platenzaak te bezoeken. Altijd leuk om door de platenbakken te struinen en een idee te krijgen van de muziekcultuur. In Parijs viel het me niet mee: naast de FNAC-warenhuizen vond ik dankzij de gids van Bent van Looy Balades Sonores in Montmartre. Een heerlijk rommelig zaakje volgebouwd met met (duur) vinyl en je zag aan de indeling dat de kennis en de passie voor muziek aanwezig was. Het was enkele dagen voor Record Store Day 2023, de internationale dag van de onafhankelijke platenzaken. Een initiatief uit 2007 voor de vele noodlijdende ondernemers in muziek een hart onder de riem te steken. Op 22 april stonden over de hele wereld liefhebbers voor de deur om bijzondere uitgaven te scoren en zo - bewust of onbewust - hun lokale platenboer te steunen. De platenzaak is voor veel van deze liefhebbers (you know who you are) een soort heilige plek waar ze hun hobby en liefde voor muziek kunnen delen. Vooral door geld uit te geven waardoor zo’n platenboer kan overleven, maar ook door de gesprekken met de medewerkers of met andere bezoekers die net als jij feitjes over artiesten kunnen opdreunen en ook ruimte tekort hebben om al die aankopen op te bergen. Vaak zijn de winkels een soort toevluchtsoord vol romantiek: de morsige eigenaar die al jaren net het hoofd boven kan houden, de nerdy medewerkers en de aankleding die in veel gevallen lijkt op die van Balades Sonores. Het draagt allemaal bij aan de aantrekkingskracht van de platenzaak, zeker sinds ze vooral vinyl zijn gaan verkopen. Ik ken ze ook en ik krijg er vaak een High Fidelity-gevoel bij. Je kent de film naar het boek van Nick Hornby wel, het filmische eerbetoon aan mensen zoals jij en ik.
Ook ik werkte ooit in een platenzaak. Mijn eerste bijbaantje was bij een winkel in Eindhoven en dat heb ik mijn gehele studietijd volgehouden. Dat waren ‘andere tijden’ zoals dat heet. Vinyl was zojuist verouderd verklaard door de cd en de cd-industrie was op zijn hoogtepunt. Bij de VanLeest in de Hermanus Boexstraat werden karrenvrachten cd-schijfjes voor bijna 40 gulden aan de man en vrouw gebracht. Deze cd-winkel leek in niets op de overgebleven zaakjes van nu. Dit was een nette keurige winkel met witte tegels en witte cd-bakken. Alle geledingen kwamen hier hun muziek kopen. Er werd dik verdiend aan BZN, André Rieu en Top 40. Voor mij was het de plek om mijn muzikale smaak te verbreden en een flink deel van mijn salaris vloeide terug naar de Eindhovense winkelketen. Echt cool was het niet, daarvoor moest je bij Bullit zijn. Leuk en leerzaam was mijn tijd daar zeker. Je zou zelfs kunnen spreken van mijn wonderjaren. Maar die winkels bestaan niet meer. Platenzaken zijn vooral liefhebberijen en romantische plekken die overeind worden gehouden door mensen die bereid zijn behoorlijke bedragen neer te tellen voor vinyl en soms cd’s. Op Record Store Day wordt dat gevierd en kunnen winkeliers zich even in de kerstdagen van weleer wanen. Maar hoe lang houden ze het vol? De vele mensen die destijds naar VanLeest kwamen, streamen nu alles en kopen geen fysieke dragers meer. Alleen de verzamelaars en muziekfans zijn nog te vinden bij de Plato’s, Concerto’s en Soundsen van deze wereld. Hopelijk zijn dat er genoeg om deze branche in leven te houden. Wordt de romantiek van de kleine, door liefhebbers gerunde winkel niet te veel opgepompt en heeft de platenzaak zijn functie verloren? Ik hoop van niet, want het blijft elke keer weer heerlijk om bij de Waaghals of Demonfuzz binnen te lopen en de passie van zo’n plek te voelen. Dat straalde mijn cd-winkel destijds niet uit. Gelukkig waren er nog de mensen die wisten dat ze de beste baan ter wereld hadden. Al blijven die types achter de balie een apart slag volk. Zo moest ik erg lachen - want heel erg waar - toen ik op avond voor mijn Yo La Tengo-concert deze grap van de Amerikaanse Speld las: “37 Record-Store Clerks Feared Dead In Yo La Tengo Concert Disaster.” En het is waar, als je om je heen keek bij het concert. Daar stonden ze gewoon, de types die zo vaak te vinden zijn in de platenzaken die nog over zijn.
STAND VAN ZAKEN
mijn favoriete nieuwe song van deze maand: Seaforth van KING KRULE
mijn nieuwe album van deze maand: Be-Bop-A-Lula van SPINVIS
de nieuwkomer van de maand: THE LAST DINNER PARTY
mijn laatst gekochte concertticket: THE NOTWIST in Doornroosje, Nijmegen
het laatst gekochte album: Honeycomb Shades van ROBIN KESTER
het vergeten liedje uit de playlist: Indian van EG & ALICE uit 1991
de muziekdocumentaire waar ik recent van onder de indruk was: Who Killed The KLF?
de (her)ontdekte artiest van de maand: BILL CALLAHAN en Smog, na zijn fraaie liveshow in Paradiso.
FLAVOR OF THE MONTH #34
Het was een uitstekende maand voor de liefhebbers van muziek van de heavy soort. In de top keerde METALLICA, de grootmeesters van de metal, na 7 jaar terug met een nieuw album en ze startten hun wereldtournee in Amsterdam. Aan het andere uiterste was er het Tilburgse ROADBURN-festival waar de heavy underground gevierd werd. Maar wie mijn playlist enigszins volgt weet dat metal en hardrock zelden bij mij binnenkomt. Dat was al ten tijde van mijn recensies - zie deze poging om een Iron Maiden-plaat te snappen - en dat is nog steeds zo. Ik heb veel sympathie voor de fans die echt toegewijd aan hun muziek zijn. Maar met de muziek zal ik nooit een klik hebben. Het agressieve en nietsontziende van metal en aanverwanten sluit niet aan bij mijn karakter, geloof ik. Dat wil niet zeggen dat er zo nu en dan wat in de playlist doorsijpelt. Chat Pile, Monster Magnet, Cave In en Hell Is For Heroes rocken best hard. Ook wel eens leuk naast al die “vage indie bands” zoals een collega het recent noemde. Ik wil trouwens wel vermelden dat naast die bands ook wel voldoende rock, soul, elektronica, jazz en folk hun weg vinden naar de Flavor-lijst. Maar dat wisten de abonnees allang natuurlijk.
GECOMPILEERD VOOR U
Volgens mij kun je de lijn doortrekken van het maken van mixtapes op je C90 via de 78 minuten op een CD-R naar de Spotify-playlist. Eigenlijk is er weinig veranderd sinds de eerste compilatie op een muziekcassette. Die had destijds alleen geen shuffle-functie.
Laatst zapte ik langs een Duitse tv-zender en niet veel later zat ik volledig in de opkomst van NEUE DEUTSCHE WELLE in de vroege jaren 80. De NDW was geen genre, maar een stroming nieuwe Duitse bands die vanuit de punk en new wave besloten om hun eigen taal te zingen. Met succes, maar NDW is meer dan Nena, Falco en de Spider Murphy Gang. Ik ben inmiddels fans van Fehlfarben en Extrabreit. Er schijnt jaren later ook een Neue Neue Deutsche Welle te zijn.
Op zoek naar nog meer nieuwe muziek? Ik verzamel de beste nieuwe tracks van 2023 (hier) en de betere pas verschenen albums en ep’s (hier) van het moment op Spotify. De playlists worden wekelijks ververst. Dat scheelt jou weer zoekwerk.
In april verleed componist en muzikant RYUICHI SAKAMOTO die in de jaren 70 doorbrak met Yellow Magic Orchestra en daarna ook solo. Hij maakte popmuziek, soundtracks en neo-klassieke muziek die het waard is om te ontdekken.
BEELD & GELUID
In deze rubriek niets over mijn werkgever, maar wel enkele warme kijk- en/of luistertips.
Opmerkelijke video van de NOS: een lang verhaal over PUNK toen en nu, maatschappelijke onvrede en wat die twee met elkaar te maken. Goed gedaan door de redactie van NOS op 3.
BLAUWE M&M’S is terug. De podcastserie over smeuïge muziekverhalen is toe aan seizoen 2. De eerste is meteen raak: journalisten vertellen over hun mislukte interviews met onwillige of juist opdringerige artiesten. Met een negatieve hoofdrol voor Ryan Adams.
Inmiddels is FIGHT THE POWER ook te zien op de Nederlandse tv en NPO Start. Deze docuserie verhaalt over de maatschappelijke impact van hiphop dat dit jaar 50 kaarsjes uitblaast. Met legende Chuck D als verteller.
UIT DE KAST
Wat trek ik deze maand uit mijn (platen)kast? Een t-shirt van Bettie Serveert uit 1993.
Tegenwoordig draag ik ze nog weinig, bandshirts. Maar ik heb de meeste nog wel ergens in huis, verzameld op concerten en festivals. Een paar mooie exemplaren heb ik op zolder hangen. Een van de opvallendste is een oranje XL-shirt - oversized was in de vroege jaren 90 in de mode - met een klein wit hondje op de borst. De liefhebbers zullen de hoes van het BETTIE SERVEERT-debuut Palomine uit 1992 herkennen. Toen deze plaat - ik heb de cd - 30 jaar geleden uitkwam was ik aardig ondersteboven van de songs. Ik heb ze destijds vast een keer live gezien en waarschijnlijk als souvenir dit shirt gekocht. Om vervolgens het shirt te dragen als een soort statement naar de buitenwereld. Het blijft een passende herinnering hoe goed de Betties ooit waren. Ik kom nog regelmatig terug bij het album, maar van de concerten uit die jaren weet ik weinig details. Eentje is wel bijgebleven: Bettie Serveert op Paaspop 1995. Toen stond de band met hun gevoelige gitaarpop voor zo’n schandalig ongeïnteresseerd en dronken publiek - en een paar vertwijfelde fans - waarna de band besloot nooit meer dit soort festivalshows te spelen. Inmiddels zijn we jaren verder en mogen de Betties terugkijken op een prachtig oeuvre. Er is een jubileumeditie van Palomine uit en ze staan in uitverkochte zalen om hun legendarische debuut te vieren. Ik ben niet zo van dit soort nostalgische shows, dus ik laat het t-shirt maar aan de muur hangen en zet deze jubilerende klassieker nog maar een keertje op. Al was het maar vanwege de prachtige hoes met dat hondje en het collector’s item dat bij mij aan de muur hangt.
DE POPVERSLAG ARCHIEVEN
In oktober 2020 ben ik gestart om (een deel van) mijn recensie-archief uit de jaren 1991-2006 exact 20/25/30 jaar na publicatie op Twitter te delen. We hadden destijds voor de wekelijkse Popverslag-pagina van een klein krantje best goed de vinger aan de pols. Sommige albums of concerten waren meteen legendarisch, andere was ik allang weer vergeten. Maar hoe hebben ze - de muziek en de recensie - de tand des tijds overleefd? Twee nostalgische tweets in een nieuwe context van de afgelopen maand.
Meer recensies uit mijn archief via mijn Twitter-profiel.
LEESLIJST
Tot slot, enkele lezenswaardige artikelen uit de (geschreven) media die ik van harte aanbeveel.
Typisch NRC-verhaal over het interessante fenomeen tributebands die een steeds grotere rol in het livecircuit innemen.
De opkomst van kunstmatige intelligentie of AI is onstuitbaar. Zo is er AISIS, een soort OASIS-tributeband met wat AI-hulp. The Guardian schreef erover.
Meer AI, dit keer van Aeon die ingaan op drummers, drummachines en AI.
Ontroerend 3voor12-interview met de directeur van het Tilburgse ROADBURN-festival die niet alleen te maken heeft met zakelijke problemen, maar ook op persoonlijk vlak.
Altijd de moeite waar, een interview met onze grote vriend NICK CAVE. The New Yorker sprak de man en het werd een filosofisch gesprek.
Tot slot, een ander soort interview. De Volkskrant sprak BRIAN JOHNSON van AC/DC en zijn anekdotes zijn bijzonder vermakelijk.
Applaus, je hebt de Flavor of the Month #27 uit. Volgende maand komt de volgende editie uit. Ben je enthousiast en geabonneerd, deel em dan ook met gelijkgestemden via deze button.
Tot zover, tot volgende maand… hier zijn tot slot THE POSIES nog een keer.
Can you hear it? does the sound remind you?
Can you feel it? it’s gonna redefine you
The flavor of the month is busy melting in your mouth
Getting easier to swallow and harder to spit out